Matka Boża Miłosierdzia (Ostrobramska) króluje naszej parafii w dolnym kościele jako jej drugi Patron, łącząc w ten sposób naszą Wspólnotę z Ostrą Bramą. Doskonale znamy wileński wizerunek Maryi. Jednakże kto, kiedy i gdzie namalował ten obraz pozostaje dotychczas tajemnicą. Obecnie uważa się, że został on namalowany w latach ok. 1620 - 1630 według pochodzącego z ok. 1500 roku pierwowzoru namalowanego przez malarza niderlandzkiego Martina de Vosa. Obraz powstał prawdopodobnie w Wilnie. Przedstawia on Matkę Bożą bez Dzieciątka, naturalnej wielkości. Namalowano go temperą na ośmiu dębowych deskach, tworzących powierzchnię o wymiarach: 1,63 m szerokości i 2 m wysokości.
Źródła historyczne dowodzą, że obraz Matki Bożej był początkowo zawieszony na wewnętrznej ścianie jednej z dziewięciu bram obronnych Wilna zwanej Ostrą, gdyż znajdowała się w dzielnicy Ostry Koniec. W roku 1626 przy Ostrej Bramie powstał klasztor karmelitów bosych przybyłych do Wilna z Małopolski. Zakonnicy zaczęli czcić obraz i szerzyć jego kult wśród wiernych. W 1668 r. otrzymali zezwolenie ówczesnych władz miasta na stałą opiekę nad obrazem oraz na zbudowanie na Ostrej Bramie specjalnej kaplicy. Staraniem karmelitów w 1672 r. stanęła drewniana kaplica, przytulona do północnej ściany bramy. Miała chronić obraz i dodawać mu splendoru. W tym też mniej więcej okresie, zgodnie z obyczajem panującym w Rzeczypospolitej, obraz przystrojono srebrnymi, ręcznie kutymi, złoconymi szatami obsypanymi wszelakim kwieciem: różami, tulipanami, złocieniami, goździkami. Od dołu obraz zamknięto charakterystyczną ozdobą w formie odwróconego srebrnego półksiężyca. Głowę Matki Miłosierdzia uwieńczono koroną (obecnie mniejsza korona na obrazie) symbolizującą Królową Niebios. Na niej od końca XIX wieku zaczęto umieszczać klejnoty jako wota.
Jak wynika z kronik klasztornych około 1711 roku drewniana kaplica, w której znajdował się obraz, spłonęła. Wizerunek Madonny uratowano i przeniesiono do pobliskiego kościoła św. Teresy. Na miejsce zniszczonej wybudowano w latach 1712 - 1715 murowaną kaplicę, do której bardzo uroczyście wprowadzono słynący już cudami obraz.
W XVIII wieku ozdobiono wizerunek Maryi drugą koroną jako Królowej Polski, bardziej okazałą i prawie dwukrotnie wyższą od pierwszej. Podtrzymują ją dwa barokowe aniołki. Wykonana jest ze srebrnej, złoconej blachy i ozdobiona imitacjami kamieni szlachetnych.
2 lipca 1927 roku na mocy dekretu papieża Piusa XI przed katedrą wileńską kardynał Aleksander Kakowski, metropolita warszawski, dokonał trzeciej koronacji obrazu Matki Bożej Ostrobramskiej jako Królowej Korony Polskiej. Uroczystość przybrała rangę wydarzenia państwowego. Z tej okazji dokonano konserwacji obrazu i srebrnej szaty. Wykonano także nowe, złote korony ozdobione szlachetnymi kamieniami. Ich losy nie są znane. Obecnie na obrazie widnieją korony stare, zabytkowe.
Kult Maryi z Ostrej Bramy sięga drugiej połowy XVII wieku i wiąże się z obroną murów miasta. Jednakże wyraźne jego nasilenie nastąpiło w I połowie wieku XVIII. W 1765 roku wprowadzono w Polsce ? na mocy dekretu Kongregacji Obrzędów ? święto Opieki Matki Bożej, które niedługo potem zaczęto uroczyście obchodzić również w wileńskiej Ostrej Bramie. Nazwa święta oznaczała uczestnictwo i jedność duchową pod opieką Najświętszej Maryi Panny i wiązała się ściśle z powstaniem w Polsce bractwa maryjnego pod takim wezwaniem. Od 1773 r. wprowadzono w Wilnie stałą datę święta ? 8 listopada. Z czasem do dnia Opieki Matki Bożej dołączono jeszcze Oktawę, w ten sposób główne obchody zaczęły przypadać na 16 listopada. I tak już pozostało.
W latach rozbiorów, poniewierki wojennej, zsyłek i tułaczki Matka Boska Ostrobramska była wszędzie tam, gdzie Jej dzieci, noszona i najskrzętniej ukrywana przed wrogim okiem ? na obrazkach, medalikach, ale przede wszystkim w sercach i gorących modlitwach do Tej, która miała obronić, ocalić i sprawić, by ich wróciła na ojczyzny łono.
Dzieje naszego obrazu Matki Bożej Miłosierdzia nie są tak bogate, jak wileńskiego pierwowzoru, ale posiadają już swoją ponad dziesięcioletnią historię. Warto w tym miejscu przypomnieć, że namalowany w roku 1989 obraz przebył swój pielgrzymi szlak z Krakowa do Wilna i z powrotem. W tym to roku udały się bowiem do stolicy Litwy trzy grupy pielgrzymów z księżmi, którzy pracowali wówczas w naszej parafii: ks. Zygmuntem Kosowskim, ks. Szymonem Fedorowiczem i ks. Zbigniewem Bizoniem. Trzecia grupa prowadzona przez księdza proboszcza Jana Franczaka wraz z ks. Jackiem Jaskiernią, którą stanowili w większości członkowie śpiewającego do dziś chóru ?Amicus?, wiozła w autokarze nasz obraz. Został on poświęcony w czasie uroczystej Mszy świętej w Ostrej Bramie w dniu 10 listopada 1989 roku.
Po powrocie pielgrzymów do kraju, w dniu 13 listopada 1989 roku procesyjnie wniesiono ?naszą" Matkę Bożą Ostrobramską do dolnego kościoła i umieszczono Ją w ołtarzu. Trzy dni później przeżywaliśmy pierwszy odpust ku Jej czci, w czasie którego ksiądz kardynał Franciszek Macharski dokonał poświęcenia dolnego kościoła. Od tego dnia spotykamy się z Maryją codziennie powierzając Jej nasze troski i radości, dziękując za otrzymane łaski, prosząc o pomoc i opiekę. W sposób szczególny czynimy to każdego szesnastego dnia miesiąca odprawiając nowennę do Matki Bożej Miłosierdzia, a 16 listopada obchodzimy uroczystość odpustową ku Jej czci.
Święty Jan Kanty przyszedł na świat w Kętach na Ziemi Oświęcimskiej w dniu 24 czerwca 1390 r. jako syn Stanisława i Anny. Pochodził z rodziny mieszczańskiej. Jego ojciec był burmistrzem. Do naszych czasów nie zachowały się żadne historyczne wzmianki o jego życiu z lat dziecinnych i młodzieńczych. Wiadomo tylko, że po ukończeniu nauk początkowych w rodzinnym mieście, udał się na Akademię Krakowską. Bez odpowiedzi pozostaje również pytanie, dlaczego dopiero w wieku 23 lat zdecydował się na podjęcie studiów.
Studia Jana z Kęt przebiegały pomyślnie, o czym świadczą daty osiąganych stopni naukowych. Najpierw studiował nauki wyzwolone na wydziale artium, gdzie głównym wykładanym przedmiotem była filozofia Arystotelesa. Tu uzyskał w 1415 roku stopień bakałarza, a trzy lata później w styczniu 1418 roku został magistrem filozofii. Zanim otrzymał mieszkanie i stałą posadę w Akademii, zarabiał na swoje utrzymanie podejmując rozmaite pomocnicze zajęcia na fakultecie. Lata 1421 - 1429 spędził w Miechowie pełniąc obowiązki rektora szkoły klasztornej oraz sprawując opiekę nad gromadką młodych zakonników, jako ich wychowawca i nauczyciel gramatyki, teorii muzyki i śpiewu.
W roku 1429 Jan z Kęt objął katedrę filozofii, gdzie wykładał prawdopodobnie do 1456 roku. Rozpoczął równocześnie studia teologiczne. Miał wtedy 39 lat i był już kapłanem (nie jest znana dokładna data jego święceń, wiadomo tylko, że przyjął je przed rokiem 1421). Jako student teologii, a równocześnie profesor na wydziale artium, trzykrotnie sprawował tu urząd dziekana.
Jesienią 1439 roku Jan otrzymał tytuł bakałarza teologii. 11 grudnia tegoż roku został kanonikiem kapituły przy kolegiacie św. Floriana w Krakowie, z czym wiązało się probostwo przy kościele św. Andrzeja w Olkuszu. Nie mogąc jednak, ze względu na liczne zajęcia, osobiście sprawować opieki duszpasterskiej nad powierzoną mu parafią, po ośmiu tygodniach (5 lutego 1440 r.) zrezygnował z tego urzędu, nie będąc przypuszczalnie w Olkuszu ani razu.
W wieku 53 lat został magistrem teologii. W trzy lata później objął, po śmierci swego mistrza B. Hesse, katedrę na wydziale teologicznym Uniwersytetu Krakowskiego, gdzie pracował do końca swego życia. Zmarł w Wigilię Bożego Narodzenia 1473 roku.
Mistrz Jan z Kęt łączył pracę naukową z powołaniem kapłańskim. Zasłynął również z wielkiego miłosierdzia. Nie mogąc inaczej zaradzić ludzkiej nędzy, wyzbywał się własnego odzienia. Był człowiekiem bardzo pracowitym, o czym świadczy 28 woluminów liczących ok. 15 tysięcy stron własnoręcznie przez niego przepisanych, z których dziesięć tomów przechowywanych jest w Bibliotece Watykańskiej. Bardzo boleśnie przeżywał wszelkie zło i każdy grzech, poprzez który ludzie obrażają Boga. Prowadził żywot pokutny, wynagradzający za ludzkie przewinienia. Całe życie nie jadał mięsa, spędzał długie nocne godziny na modlitwie i poście. Cechowała go pokora. W swoich kazaniach i pismach nawoływał do trzeźwości, walczył z rozwiązłością i rozrzutnością.
Jan z Kęt był w Krakowie osobistością znaną i bardzo cenioną, nic więc dziwnego, że szacunek, jakim cieszył się za życia, szybko przerodził się w pośmiertny kult, którego ośrodkiem jest jego grób w kościele św. Anny. Tu, niemal następnego dnia po odejściu Mistrza, zaczęto notować cuda i łaski, jakich doznawali pielgrzymi przybywający do tego miejsca z coraz odleglejszych zakątków Polski i Europy. Modlono się do niego zarówno jako opiekuna rodzin i matek oczekujących potomstwa, jak i patrona filozofów i teologów. Również dziś pokrzywdzeni widzą w nim swego obrońcę, więźniowie opiekuna, chorzy uzdrowiciela, a umierający wzywają go na ratunek w ostatniej godzinie swego życia. Jest patronem Archidiecezji Krakowskiej, z której pochodzi oraz diecezji bielsko-żywieckiej, w której znalazło się jego rodzinne miasto.
Dnia 16 lipca 1767 roku w Rzymie Jan Kanty został ogłoszony świętym przez papieża Klemensa XIII.
mgr teologii, wyświęcony na kapłana w 1998 r., proboszcz parafii od 10.12.2022 GODNOŚĆ KOŚCIELNA: Kanonik E.c.
Wikariusze:
ks. Bartłomiej ROMAN
mgr teologii, wyświęcony na kapłana w.2015 r., wikariusz od 10.12.2022
ks. Krzysztof Rusnak
mgr teologii, wyświęcony na kapłana w 2016 r., wikariusz od 26.08.2024
ks. dr Ryszard Kilanowicz
dr teologii, wyświęcony na kapłana w 2012 r., wikariusz od 26.08.2024 GODNOŚĆ KOŚCIELNA: Kanonik E.c.
Księża rezydujący w parafii:
ks. prałat Jan FRANCZAK
Wyświęcony na kałana 21.06.1964 r., pierwszy proboszcz parafii w latach 1982-2012, budowniczy kościoła, obecnie emeryt.
ks. prof. Michał HELLER
Wyświęcony na kapłana 26 kwietnia 1956 r. Kosmolog, filozof i teolog. Profesor nauk filozoficznych, specjalizuje się w filozofii przyrody, fizyce, kosmologii relatywistycznej oraz relacji nauka-wiara. Kawaler Orderu Orła Białego. Dyrektor, fundator i pomysłodawca Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych pod którego auspicjami działalność wydawniczą prowadzi również Copernicus Center Press. Jako pierwszy Polak został w 2008 r. laureatem Nagrody Templetona przyznawanej za pokonywanie barier między nauką a religią. Pracownik Watykańskiego Obserwatorium Astronomicznego i członek Papieskiej Akademii Nauk. Laureat kilkunastu nagród, autor kilkudziesięciu książek. Dyrektor programowy Copernicus Festival Pomieszkuje jako rezydent na plebanii u św. Jana Kantego w czasie pobytu w Krakowie.